کاروان اسرا، رسانه‌ای بی‌همتا در ابلاغ پیام

اگر چه نام زینب کبری (س) با واقعه عاشورا پیوند خورده است، ولیکن نباید نقش این بزرگوار را تنها در کربلا خلاصه کرد. رسالت زینب (س) در به ثمر رساندن پیام عاشورا، برآیند یک جریان تربیتی برنامه‌ریزی شده و شناخت عمیق دینی در سایه‌سار پرورش امامی همچون علی و مادری چون زهرا (س) است، علاوه بر آنکه جامعه شناسی، روان شناسی و مخاطب شناسی او گواهی بر فکر و اندیشه بلند این شخصیت الهی است؛ و بی شک توفیق آن بزرگوار در حرکت سیاسی، فرهنگی ابلاغ پیام مظلومیت حسین (ع) را می‌باید با ساختار فکری، علمی و نظری عمیق ایشان که در غالب خطبه‌های آتشین متجلی گردید و همچنین بهره‌گیری مناسب وی از شیوه‌های تبلیغی در پیام‌رسان واقعه عاشورا مرتبط دانست. حضرت زینب با آن روح بزرگ و قدسی از ایفای رسالت ابلاغ حقانیت حسین (ع) و افشای ماهیت پلید خاندان امویان، با تحمل بلاها و مصائب جان‌فرسا به بهترین صورت قابل تصور بر آمد، و بی شک بدون بر‌خورداری از ویژگی‌های شخصیتی متعالی و فضائل علمی و اخلاقی برجسته چنین موفقیتی در ابلاغ پیام حسین امکان پذیر نبود؛ اگرچه گوهر وجود بی مثال آن حضرت، بنا به تعبیر استاد مطهری، بعد از واقعه کربلا و تحمل مصائب جان‌فرسا، عظمت و شکوه بیشتری هم یافت.

در راستای اهداف تبلیغی پیامبر اکرم، اهل بیت (ع) در دوران امامت خود به تبلیغ دین با استفاده از ابزارهایی چون وعظ و پند، تأسیس حکومت اسلامی، جنگ و جهاد، صلاح و سکوت، تدریس، دعا، تقیه، مناظره و رفع شبهات فکری و مکتبی و قیام پرداختند. امام حسین (ع) با توجه به رسالت عظیم خود در هدایت بشر به عنوان امام جامعه، دعوت خود را از راه قیام آغاز کرده و با شهادت خود و اسارت اهل بیت (ع) بهترین ابزار و شیوه ابلاغ دین را در آن زمان بکار گرفت؛ و بعد از واقعه عاشورا نیز، حضرت زینب (س) به عنوان رهبر کاروان اهل بیت (ع) به وظیفه خود که نشر اهداف قیام حسینی و آشکار کردن ماهیت قیام ابا عبدا… الحسین (ع) بود عمل نموده و با بیان خطبه‌های آتشین با مضامین و محتوای ارزشمند، رسالت امام حسین (ع) را به اتمام رسانید، چنانچه بسیاری از مورخان اسلامی اذعان کرده‌اند اگر زینب (س) بعد از قیام عاشورا حضور فعال خود را در این جایگاه به اثبات نمی‌رساند واقعه کربلا در همان جا می‌ماند؛ در واقع آن چیزی که باعث تثبیت جایگاه امامت و خاندان رسالت و حفظ ارزش‌های اصیل اسلام شد، حرکت انقلابی حضرت زینب (س) و کاروان اسرا بود (مروت، ۱۳۸۲)، کاروانی که به مثابه رسانه‌ای سیار مظلومیت امام حسین (ع)، خاندان و یارانش را در طول تاریخ به گوش جهانیان رسانید. چنانچه به زغم مک لوهان "رسانه را همان پیام بدانیم"، یقیناً بهترین مصداق این تعبیر کاروان اسیران مظلوم عاشورا است، کاروانی که پیش از هر رسانة دیگر با پیام خونینی به وسعت تاریخ به حرکت درآمد و اگر چه پس از طی چند منزل متوقف ماند، ولیکن از آن پس پیام مظلومیت حسین و اهل بیت پیامبر را بی‌هیچ محمل و مرکبی در هر زمان و مکان تا ابدیت ساری و جاری ساخت. بله رسانه همان پیام است، چنانچه رسانه پیامی چون خون نافذ و جاوید و پیام رسانی چون زینب داشته باشد.

محمد مهدی فتوره چی (مدیر گروه رسانه‌های نوین و خانواده مرکز)