مرکز مطالعات زنان و خانواده

1399/11/27

مرکز مطالعات و تحقیقات زنان دانشگاه تهران وبینار "واقعیت های زندگی سردار بی بی مریم بختیاری" با سخنرانی خانم دکتر پریچهر  سلطانی زراسوند - نویسنده کتاب و دبیر کار گروه زنان روستایی عشایر و مناطق محروم معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری -  در روز دوشنبه 27 بهمن 1399 از ساعت  13 الی 15 به آدرس وبیناری : http://vclas9.ut.ac.ir/res  برگزار کرد.

گزارش این وبینار در ذیل پوستر قابل مشاهده است.

ابعاد شخصیتی سردار آزاده بی بی  مریم بختیاری تشریح شد

در روز دو شنبه 27 بهمن 1399 خانم دکتر پریچهر سلطانی،  نویسنده کتاب واقعیت های زندگی سردار بی بی مریم بختیاری، در پنجمین وبینار مرکز مطالعات و تحقیقات زنان به تشریح ابعاد و ویژگی های شخصیتی این بانوی شجاع و مجاهد و از مبارزین دوره مشروطیت پرداخت. در ادامه خلاصه ای از این سخنرانی مرقوم می گردد.

دکتر سلطانی در ابتدای سخنانش ضمن تشکر از دعوت مرکز مطالعات و تحقیقات زنان دانشگاه تهران اینگونه سخنانش را آغاز کرد:" سردار مریم بختیاری، فرزند حسینقلی خان ایلخان مقتدر بختیاری، مادر شهید علی‌مردان‌خان و از زنان مبارز دوره مشروطیت بودکه متاسفانه از زمان و مکان دقیق تولدش اطلاع دقیقی نیست؛ ولی طبق شواهد موجود در سال 1287 ه.ق مطابق 1249 ه.ش متولد شده و طبق گفته نوادگان این بانوی آزاده، زادگاه این سردار ایرانی چغاخور بوده؛ اما در اصفهان و سورشجان از توابع چهارمحال و بختیاری زندگی می‌کرده و خانه‌ او در اصفهان به نام قصر رودابه در خیابان شیخ بهایی مشهور بوده است". وی افزود:" این شخصیت نخستین بانوی سردار ایرانی است که به خاطر رشادت‌هایش در جنگ جهانی و مبارزه با انگلیس و روسیه بالاترین نشان پادشاهی آلمان از کنسول آلمان در ایران را دریافت کرده بود."

وی ادامه داد:"بی‌بی مریم بختیاری، قبل از فتح تهران، مخفیانه با عده‌ای سوار وارد تهران شد و به مجرد حمله سردار اسعد به تهران، در پشت بام خانه‌ای که مشرف به میدان بهارستان بود سنگربندی کرد و با عده‌ای سوار بختیاری، از پشت سر با قزاق‌ها مشغول جنگ شد. نقش او در فتح تهران، میزان محبوبیتش را در بین مردم ایران و ایل بختیاری افزایش داد و طرفداران بسیاری یافت، به طوری که به لقب سرداری مفتخر شد.  قلعه سردار مریم بختیاری در طول مبارزات، مامن و پناهگاه بسیاری از رجال آزادی خواه و مشاهیر کشور از جمله  دکتر محمد مصدق، علامه دهخدا، ملک الشعرا بهار، وحید دستگردی و… که در خلال جنگ جهانی اول مورد تعقیب نیروهای متفقین بویژه انگلیسی ها بودند، بوده است".

این پژوهشگر و فعال اجتماعی افزود:" این بانوی آزاده و دلیر دارای شش برادر و 11 خواهر بود و دوران کودکی و نوجوانی خود را طبق رسم ایل، در ییلاق و قشلاق به سر می‌برد و با اینکه تنها فرزند مادرش بی‌بی فاطمه بود اما همواره در کنار خواهران و برادران و زنان دیگر پدر و همسران برادران زندگی می‌کرد و هفت سال پس از قتل پدر در آوارگی گذراند و در همین دوره بود که ظلم و بی‌عدالتی و قدرت طلبی را با گوشت و پوست خود لمس کرد و دانست که برای به قدرت و ثروت رسیدن، برادران هم به برادران رحم نمی‌کنند. او شجاعت و رشادت خود را در مراحل مختلف زندگی بروز داده است در خانواده و درگیری‌های خانوادگی در بیان نظرات خود در خصوص حاکمان ظلم و مستبد قاجار در انقلاب مشروطه و در جنگ جهانی اول و در دفاع از عدالت و مقابله با ظلم در هر شکل آن شاید تا امروز فقط به استناد اقوال شفاهی این سخنان گفته می‌شد اما در کتاب بی‌بی مریم این اسناد را آوردم".

دکتر سلطانی در خاتمه سخنانش خاطرنشان کرد: "بی‌بی مریم در جنگ جهانی اول آنچنان شجاعتی از خود نشان داده که امپراتور آلمان و عثمانی و اتریش از وی قدردانی کردند. او در کنار آزادی خواهان ایران و سربازان آلمان با روس و انگلیس جنگید و افسران و سربازان مخالف روس و انگلیس را پناه داد".

این پژوهشگر مردم شناس گفت" طبق اسناد که به دست آوردم بی‌بی مریم یک قطعه نشان مرصع تمثال امپراطور آلمان، یک قطعه تمثال امپراطور آلمان، هدیه نقدی دولت آلمان را دریافت کرده است و به همین دلیل در تمام طول زندگی به نام« سردار بی‌بی مریم» خوانده شده است. نوسینده کتاب یاد شده گفت:"سردار مریم بختیاری، در سال ۱۳۱۶ خورشیدی، سه سال پس از اعدام فرزندش شهید علیمردان خان در اصفهان در گذشت و جسدش در تکیه بختیاری‌های تخت فولاد اصفهان به خاک سپرده شد".

در پایان این نشست مجازی وی خاطر نشان کرد:"بی‌بی مریم خواهان وحدت ملی بود و به شدت از قوم گرایی و تفرقه بیزار بود و بارها از ستارخان و باقرخان که برای بیرون کردن بیگانه از کشور تلاش کردند دفاع کرد؛ و لذا ما حق قوم‌‎گرایی نداریم زیرا اسطوره‌های ما وحدت طلب بودند و هدفشان دور کردن بیگانه از کشور بود. همچنین سلطانی افزود: "اگر به فرهنگ خود قائل هستیم باید در کتب درسی این اسطوره را معرفی کنیم تا فرزندان ما این افراد را بشناسند و الگو قرار دهند".

در ابتدای این نشست دکتر محمد مهدی فتوره چی در مقدمه ای ضمن تقدیر از وجود چنین روحیه ای در زنان شجاع ایرانی و لزوم معرفی اینگونه شخصیت ها به جامعه و قدردانی از خانم دکتر سلطانی که سال های زیادی در ابعاد روحی و شخصیتی این بانوی آزاده مطالعه و تحقیق انجام دادند ابراز امیدواری کرد که مراکز سینمایی و تهیه کنندگان رادیو و تلویزیون از زندگی این بانو فیلم و سریال های ماندگارتهیه کنند تا نسل های فعلی و آتی به وجود چنین هم وطنان و زنان قهرمانی به عنوان میراث های فرهنگی کشور مباهات کنند. همچنین وی از مسئولان امر بویژه شهرداری خواست تا ضمن مطالعه ابعاد شخصیتی این بانوی مجاهد و مبارز نسبت به  نصب سردیس و تندیس هایی از این سردار شجاع بختیاری در میادین و پارک های شهرها اقدام کنند.