مرکز مطالعات زنان و خانواده

1399/09/29

دومین وبینار ملی (سومین وبینارکلی ) مرکز مطالعات و تحقیقات زنان دانشگاه تهران (که با احتساب وبینار بین المللی در تاریخ 24 آذر 1399، سومین وبینار این مرکز محسوب می شود) با عنوان "بررسی پدیده زنانی که مرد می شوند" در تاریخ 29 آذر ماه 1399 از ساعت 12 لغایت 14:45 با ارائه آقای دکتر محمد مهدی فتوره چی برگزار گردید.

مولف کتاب:خانم دکتر آنتونیا یونگ ؛ مترجمان : خانم دکتر منیژه مقصودی و آقای دکتر محمد مهدی فتوره چی

گزارش این وبینار در ذیل پوستر قابل مشاهده است.

دراین نشست که متعاقب چاپ دوم کتاب "زنانی که مرد می شوند"( از سوی نشر اندیشه احسان ) برگزار گردید آقای دکتر فتوره چی که در ترجمه این اثر با خانم دکتر منیژه مقصودی همکاری داشته است ضمن مروری بر چگونگی ارائه پیشنهاد ترجمه خاطر نشان کرد که متعاقب طرح پدیده " باکره های قسم خورده آلبانی" که عنوانی بسیار سئوال برانگیز و جالب توجه بود در صدد ترجمه این اثر بدیع برآمدند. وی اضافه کرد " نگارنده این کتاب، خانم "آنتونیا یونگ"( استاد انسان شناسی دانشگاه برادفورد)  این اثر را در سال2001 منتشر کرده و گزارش های تحقیقاتی اش حاصل مطالعه میدانی هشت ساله (از سال 1990 تا 1998 ) وی بوده است".

این پژوهشگر اجتماعی مرکز مطالعات و تحقیقات زنان خاطر نشان کرد که " این اثراز جمله نمونه های خوب  و بدیع تحقیقات انسان شناسی است که به کمک مصاحبه های عمیق با زنانی که بدلایلی (همچون برخورداری از میراث پدری، بر عهده گرفتن سرپرستی خانواده محروم شده از وجود پدر و امتناع از ازدواج با مردی که والدینش به وی تحمیل کردند) مرد شده اند، انجام گرفته است. وی افزود" این تحقیق در روستاهای شمال آلبانی انجام گرفته و بیشتر زنان مطالعه شده در این جامعه، تغییر جنسیت فرهنگی خود شان را به عنوان پاسخی آگاهانه  و ضرورتی بیولوژیکی تصور می کردند". دکتر فتوره چی  تاکید کرد "برخی از زنان مورد مطالعه در مناطق دور افتاده ­ی آلبانی هم به دلیل مزایایی که در نتیجه­ ی مرد شدن به آن ها تعلق می گیرد، انتخاب کرده اند هویت مردانه داشته باشند." وی در بخش دیگری از سخنانش گفت" این زن ها بعد از قسم خوردن در جمعی متشکل از سالمندان و ریش سفیدان روستا که تا پایان عمر باکره خواهند ماند موهای خود را کوتاه می کنند، لباس مردانه می پوشند، سیگار می پیچند، نوشیدنی های الکلی می نوشند و در صورت لزوم اسلحه حمل می کنند و در کل، زندگی آن ها نسبت به سایر اعضای هم جنس­شان بسیار آزادتر است."

مترجم اثر در غیاب خانم دکتر مقصودی ادامه داد" این آزادی برای زنانی که مرد می شوند هزینه هایی دارد، از جمله اینکه باید از روابط جنسی، ازدواج و فرزندان آوری خودداری کنند". وی خاطر نشان کرد "در این منطقه از بالکان، صرفا لباس مردانه پوشیدن و رفتار به عنوان یک مرد، احترامی برابر برای همان زن به همراه می آورد و با توجه به این که این منطقه به نابرابری جنسی مشهور است چنین تغییر ماهیتی یک مزیت نیست، زیرا از آن جایی که بسیاری از مردان خیلی زود دچار مرگ و میر ناشی از خشونت شده و کشته شده اند، نیاز به سرپرست خانواده بیشتر است. در این منطقه، به طور سنتی مردان به عنوان سرپرست خانوار مورد احترام قرار می گیرند و زنان کاملا تحت امر آن ها می باشند و البته برخلاف زنان عادی، باکره ی قسم خورده می تواند املاک پدری شان را به ارث برده و مدیریت کنند.

پژوهشگر مرکز مطالعات زنان وجود چنین پدیده ای را ناشی از وجود نظام مرد سالار در شمال آلبانی و نیز فشارهای جمعیت شناختی و اجتماعی خاص دانست و آن را وجه تمایز جامعه ابتدایی با جامعه متمدن غربی ارزیابی کرد. وی اضافه کرد "قوانینی با عنوان«کنون»(که مشتمل بر1262ماده حقوقی در 18 جلد است) پس از کتب آسمانی بسیار محترم و مقدس شمرده می شود و تاکید بسیاری از مواد قانونی این مجلدات بر اهمیت پدر تباری و پدر مکانی، اهمیت عهد و پیمان، اهمیت انتقام(خون در برابر خون)، اهمیت حفظ آبرو و شرف تاکید شده است.

در خاتمه این وبینار، وی وجود دو نگاه به پدیده را یادآور شد؛ از جمله نگاهی که این زنان را قربانی نظام پدر تباری و مرد سالارانه (رویکرد فمینیستی) ارزیابی می کند و نگاهی که نشات گرفته از نسبی گرایی فرهنگی است و مستلزم اجتناب از داوری کردن پدیده از بیرون جامعه و لزوم نگریستن به پدیده به عنوان جزیی از کل فرهنگ حاکم بر جامعه است.

در خاتمه این جلسه مجازی، دکتر فتوره چی ابراز امیدواری کرد که در آینده نزدیک در نشستی با حضور خانم دکتر مقصودی مولف این اثر، خانم یانگ بتواند در نشستی تجربیات میدانی اش را به علاقمندان تحقیقات مردم شناسی و مطالعات فرهنگی منتقل کند.