مرکز مطالعات زنان و خانواده

1400/07/26

مرکز مطالعات و تحقیقات زنان دانشگاه تهران وبیناری تحت عنوان " زنان در ادوار تاریخی از منظر ادبیات داستانی معاصر " با سخنرانی سرکار خانم دکتر منصوره شهریاری -  دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی و پژوهشگر مرکز مطالعات و تحقیقات زنان دانشگاه تهران - و مدیرجلسه جناب آقای دکترمحمد مهدی فتوره چی - مدیرکار گروه رسانه های نوین و خانواده مرکز مطالعات و تحقیقات زنان دانشگاه تهران - در روز دوشنبه 26 مهر 1400 از ساعت 11 لغایت 13 به آدرس وبیناری : http://vroom.ut.ac.ir/res  برگزار  کرد.

گزارش این وبینار در ذیل پوستر قابل مشاهده است.

ای نام تو بهترین سرآغاز             بی نام تو نامه کی کنم باز

هفدهمین وبینار مرکز مطالعات و تحقیقات زنان دانشگاه تهران در روز دوشنبه 07 /1400/07 ساعت 11 تا 13 با موضوع  زنان در ادوار تاریخی از منظر ادبیات داستانی معاصر ایران برگزار شد. سخنران این جلسه دکتر منصوره شهریاری، دانش آموخته دوره دکتری زبان و ادبیات فارسی  دانشگاه علامه طباطبایی و پژوهشگر مرکز مطالعات و تحقیقات زنان دانشگاه تهران بودند.

در ابتدای نشست مدیر جلسه جناب آقای  دکتر محمد مهدی فتوره چی(مدیر گروه رسانه های نوین و خانواده) مقدمه ای درباره ی موضوع مورد بحث بیان کردند و فرمودند: در مرکز مطالعات و تحقیقات زنان تا کنون به نقش و جایگاه زنان در آثار ادبی پرداخته نشده، لذا این نشست مقدمه ای برای این گونه مباحث به شمار می آید. ایشان جهت تبیین بیشتر خاطر نشان کردند: داستان نویسی از جمله فرصت هایی است که همواره زنان محدود شده در ادوار مختلف و به ویژه در زمان خفقان برای بیان اندیشه ها و تاملاتشان از آن بهره جسته اند و چنانچه مروری بر آثار تولید شده از سوی ایشان بیندازیم درمی­ یابیم که نگاه و زاویه دید آنان به جهان و به ویژه با مردان متفاوت است اما این سبک و سیاق نگارش زنانه در ادوار مختلف دستخوش تغییر و تحولات گردیده، ایشان  دوران مشروطه را نقطه عطف زنانه نویسی و نگارش یادداشت های مطبوعاتی زنان دانستند و فرمودند: انقلاب اسلامی همان گونه که زمینه حضور فعال بانوان را در عرصه های اجتماعی و مبارزاتی فراهم ساخت در زمینه فرهنگی نیز موجبات درخشش آنان را فراهم آورد.

 پس از این مقدمه خانم دکتر شهریاری نتایج مطالعاتشان را بیان کردند: سخنان ایشان حول سه مولفه اصلی موضوع بود یعنی زنانگی، ادوار تاریخی، ادبیات معاصر و در آغاز به تفاوت واژه زن با زنانگی و یا جنس با جنسیت پرداختند و اشاره کردند که این تمایز از دوره ی فمینیست ها رواج یافته است واژه زن و یا جنس به وضعیت زیست شناختی و آناتومی جنس زن اطلاق می شود حال آنکه واژگان زنانگی و جنسیت را در ارتباط با ویژگی هایی که از طریق جامعه (والدین، متولیان تعلیم و تربیت، دوستان و ..)، رسانه های گروهی و شبکه های اجتماعی و .. برای جنس زن  ساخته می شود به کار می بریم.

این ویژگی ها به مرور زمان در زبان رسوخ می یابد و زنانگی نوشتار را پدید می آورد که در فرم یا در محتوای داستانی خود را نمایان می سازد ادبیات داستانی و به ویژه رمان بهترین قالب برای بیان دغدغه های انسان معاصر است و از آن جا که تا پیش از این زنان رسانه ای قوی و عمومی برای از خود گفتن و شنیدن در اختیار نداشتند از این وسیله  جهت آگاهی بخشی جامعه نسبت به خود و هم جنسانشان استفاده کردند تا صدای خود را به دیگر مخاطبان برسانند چرا که بازنمایی هویت زن در جامعه همواره توسط گفتمان مردانه صورت پذیرفته است در حالی که ذات و ماهیت زنانه تنها وقتی پدیدار می شود که زنان خود بتوانند آن را ایجاد کنند و فرصت پرورش و شکل گیری به آن ها داده شود. ادبیات و از جمله داستان نویسی رسانه ای است که زنان توانستند بدون واسطه به بیان اندیشه های خود بپردازند و از این وسیله برای آگاهی بخشی جامعه نسبت به خود و هم جنسانشان استفاده  کنند. رشد روزافزون زنان نویسنده در سال های اخیر خود گواه این مدعاست، از طرفی شرایط اجتماعی، فرهنگی و سیاسی که در هر دوره رخ می دهد بر تمام جوانب حیات بشری تاثیر گذار است و ادبیات  به ویژه ادبیات داستانی  نیز از این موضوع مستثنی نیست. بنابراین هدف از این جلسه  بررسی تاثیر پذیری ادبیات زنانه از شرایط اجتماعی فرهنگی سیاسی حاکم بر هر دوره  بود و برای تبیین بیشتر از قبل از مشروطیت تا دهه 1390 اتفاقات هر دهه مورد بررسی قرار گرفت و تاثیر آن بر ادبیات زنانه نشان داده شد همچنین نویسندگان شاخص هر دهه نیز معرفی گردیدند.

 در خاتمه این نشست حاضران در اتاق مجازی به طرح سئوالات خود پرداختند.